Factsheet: het eerlijke verhaal over bestemmingsplan

Bestemmingsplan Middengebied/Evenemententerrein 4 maart 2018
Stichting Lonnekerberg en Omgeving

1. INLEIDING

Op dinsdag 6 februari 2018 heeft het college van B&W het besluit genomen het “bestemmingsplan Midden” en het “bestemmingsplan Zones” ter vaststelling voor te leggen aan de gemeenteraad van Enschede. Het betreft onder meer het gebied dat in 2014 door dhr. Van Eck is aangekocht, ten behoeve van de ontwikkeling van het Vliegveld Twenthe Evenemententerrein (VTE)

Doel van deze notitie is om inzichtelijk te maken welke effecten het voorliggende bestemmingsplan heeft op dit gebied en de wijde omtrek.

Nota bene

De periode tussen de besluitvorming van het college en de vaststelling door de Raad is uiterst krap. Wij hebben pas op 7 februari van de plannen, die naar aanleiding van onder meer onze zienswijze aangepast zouden zijn, kunnen kennis nemen. Bij dit proces van aanpassen, dat bijna twee jaar heeft geduurd, zijn wij niet betrokken. Als dat wel het geval was geweest, hadden onze opmerkingen al in het lopende traject kunnen worden meegenomen. In onze contacten met raadsleden en omwonenden, merken wij dat er veel verwarring is. Dit komt omdat de verwachtingen van ambtenaren en wethouder over de plannen anders zijn dan wat er bij nauwkeurige lezing daadwerkelijk in de plannen staat. In de technische sessie die o.a. StiL had met ambtenaren is duidelijk geworden dat op de daar besproken punten onze lezing de juiste is.

1.1 Achtergrond

In juni 2014 kocht van Eck ruim 50 hectare (500.000 m2) terrein aan de zuidzijde van de voormalige vliegbasis, op de flank van de Lonnekerberg (figuur 1).

Figuur 1: Evenementen terrein Twente (roze)

StiL geeft de natuur een stem 1

Het gebied ligt te midden van de natuurgebieden Lonnekerberg en de ‘nieuwe natuur’ ten zuidoosten van de start- en landingsbaan. Het is een uniek terrein met 39.000 m2 defensie gebouwen en een grote oppervlakte verharding, afgewisseld door grasland en bos.

Het gebied omvat 4 deelgebieden: de Munitiebunkerstraat1, Oostkamp, de Strip en het parkeerterrein Deventerpoort.

1.2 Eerder gebruik

Ten tijde van Defensie behoorden de Munitiebunkerstraat, Oostkamp en het Oostelijk deel van de Strip niet tot het (militair) vliegveld2. Deze gebieden werden uitsluitend gebruikt voor militaire doeleinden. Militaire doeleinden vallen in milieucategorie 4.1 en niet in de nu voorgestelde milieucat. 4.2.

Het gebied werd alleen gebruikt van maandag t/m vrijdag van 8.00-17.00 uur (en in de wintermaanden hooguit 1x per week tot 23.00 uur).
Een groot deel van het terrein van de voormalige vliegbasis werd door defensie als natuurgebied beheerd.

De effecten van het voorliggende bestemmingsplan zullen gezien de bedrijvigheid, de activiteiten, de openstellingstijden en de grote geluidszone dus fors zwaarder uitvallen dan in de tijd dat het gebied in eigendom en gebruik was van Defensie.

Nota bene 1.2.1

In de “infographic” die namens het college wordt gebruikt voor de voorlichting over de plannen is een defensie-geluidzone aangegeven voor grondlawaai. De zone is zeer groot, waardoor de nieuwe geluidszonering lijkt “mee te vallen”. Deze geluidszone voor grondlawaai heeft echter nooit bestaan en heeft geen juridische grondslag.
Ook de militaire geluidszone voor het vliegen lag niet over het zuidelijk deel van de Lonnekerberg.

1.3 Privaatrechtelijk: de koopovereenkomst

In december 2013 heeft ADT een intentieovereenkomst gesloten over de verkoop van ca. 50 hectare grond met wegen, gebouwen, kabels en leidingen aan Van Eck. In juli 2014 heeft de formele levering plaatsgevonden
Het terrein is door ADT all-in verkocht voor omgerekend 10 euro per vierkante meter. Dat is inclusief de benodigde vergunningen om het gebied te mogen ontwikkelen tot evenemententerrein.

Met de ondernemer zijn geen afspraken gemaakt over werkgelegenheid.

1 De oude Munitiebunkerstraat is een smalle strook die in de Lonnekerberg steekt. Dit gebied wordt in de gemeentelijke Structuurvisie Oostkamp-oost genoemd.
2 Dit gebied behoorde niet tot het militaire aanwijzingsbesluit en dus niet tot de feitelijke vliegbasis. Er mocht niet vanaf dit gebied worden gevlogen.

StiL geeft de natuur een stem 2

Nota bene 1.3.1

In de koopovereenkomst is bepaald dat ADT zich zal inspannen om de goede bestemmingen voor elkaar te boksen. De overeenkomst bindt de gemeente op geen enkele manier. Er is zelfs geen inspanningsverplichting voor de gemeente opgenomen. Het kan natuurlijk zijn dat B&W zich via een zogenaamde side-letter gebonden heeft, maar de verantwoordelijk wethouder Hans van Agteren heeft ons een en andermaal verzekerd dat er geen andere documenten zijn dan de verkoopovereenkomst. De gemeente heeft dus geen enkele publiekrechtelijke verplichting jegens de koper/ontwikkelaar.

Het verkoopbedrag van 10€/m2 is een fractie van de marktprijs van een dergelijk terrein. Daarbij komt dat de verkoop onderhands tot stand is gekomen, terwijl meerdere lokale partijen en particulieren geïnteresseerd zouden zijn geweest bij deze lage grondprijs van €10 per vierkante meter (inclusief bestemmingsplanherziening).

Het gebied is na de bestemmingsplanwijziging te waarderen op ongeveer 60€/m2.
Ook nu de bestemming bedrijventerrein er af is, mag in het gebied nog steeds 12 hectare bedrijventerrein worden ontwikkeld3. De geluidszone, die t.b.v. het evenemententerrein wordt gelegd over het omliggende gebied, heeft ook een economische waarde.

Met de vaststelling van het huidige bestemmingsplan krijgt de ondernemer dus een kadootje van tientallen miljoenen euro’s…..

Wat zijn de privaatrechtelijke consequenties van het niet vaststellen van dit bestemmingsplan? Op grond van artikel 22 van de overeenkomst zal er dan overleg moeten plaatsvinden over een alternatieve en haalbare bestemming. Die opening is dus al bij het sluiten van de koopovereenkomst voorzien.

2. EVENEMENTENTERREIN

2.1 Bestemming

Het voorliggend plan bestemt het hele terrein (500.000 m2, 50 hectare) tot:
“Cultuur en ontspanning-Leisurepark”. Wij noemden dit het evenemententerrein.
Het terrein krijgt tevens een milieucategorie en een geluidszone voor dagelijks gebruik, die tot ver buiten de grenzen van het terrein reikt. Hieronder lichten wij toe wat dat betekent.

2.2 Milieucategorie en mogelijkheden

Oostkamp en de Strip worden bestemd tot evenemententerrein met hoofdzakelijk een milieucategorie 4.2. Het gehele terrein mag ook als kampeerterrein worden gebruikt.
De Munitiebunkerstraat, die in de Lonnekerberg steekt, wordt evenemententerrein tot en met milieucategorie 4.1. Voor een klein deel van de bunkerstraat geldt een lagere milieucategorie. De parkeerplaats Deventerpoort wordt bestemd tot parkeren en milieucategorie 2.

De VNG-lijst “van bedrijfstypen” die is bijgevoegd bij de regels van het bestemmingsplan

3 BP Midden, artikel 5.1 a4 en a5.
StiL geeft de natuur een stem 3

geeft aan bij welke milieucategorie welk type bedrijven4 worden toegestaan. Niet alleen de bedrijven genoemd in de bedrijvenlijst kunnen worden toegestaan, maar ook bedrijven of activiteiten die, gelet op de milieubelasting, in aard en invloed op de leefomgeving daaraan gelijk zijn te stellen. Dat laatste biedt ook de mogelijkheid om bedrijfsactiviteiten die normaal in een hogere categorie zouden vallen te kunnen toestaan, mits de aard en invloed van deze activiteiten passend worden gemaakt.

2.3 Geluidszone Wet geluidhinder

Het evenemententerrein krijgt een geluidszone in het kader van de Wet geluidhinder. Hierdoor kunnen geluidzone-plichtige activiteiten op het evenemententerrein plaatsvinden. Op de geluidszone zelf gaan we later dieper in (zie H3), hier beperken we ons tot de activiteiten, die mogelijk worden gemaakt door de geluidszone.

Door het vaststellen van een geluidszone mogen ook “grote lawaaimakers” zich in het plangebied vestigen5. Het gaat daarbij met name om het toestaan van automotive activiteiten: “het rijden met motorvoertuigen meer dan 8 uur per week”. Volgens de toelichting van het bestemmingsplan is alleen bedoeld deze geluidzoneringsplichtige activiteiten op de Strip toe te staan6. In de regels is die beperking niet aangegeven.

In het huidige plan kunnen deze activiteiten worden toegelaten zolang:
1. deze vallen onder de bestemming “Leisurepark” (evenementen);
2. de milieueffecten vergelijkbaar zijn aan milieucategorie 4.2 of lager;
3. de aangegeven geluidszone niet wordt overschreden (die is daar meer dan groot genoeg voor).

Hoewel het bestemmingplan zich lijkt te beperken tot bedrijven en activiteiten met maximaal milieu categorie 4.2, kunnen ook activiteiten die normaal gesproken in een hogere milieucategorie vallen, waaronder: crossen, racen en andere activiteiten met verbrandingsmotoren, worden toegestaan. Mits die activiteiten gelet op de milieubelasting, in aard en invloed op de leefomgeving gelijkt te stellen zijn aan milieucat. 4.2.

Deze activiteiten zijn dus niet toegestaan als zelfstandige activiteit of op een daarvoor aan te leggen circuit, maar kunnen blijkbaar wel worden toegestaan op de bestaande infrastructuur, als onderdeel van een 4.2 evenement. Ook als het rijden met motorvoertuigen langer duurt dan 8 uur per week. Er is immers een geluidszone die deze geluidzone-plichtige activiteiten mogelijk maakt.

Nota bene 2.3.1

Bij de behandeling van de Nota van Uitgangspunten heeft het college aangegeven dat geluidszoneringsplichtige activiteiten niet konden worden uitgesloten omdat bijvoorbeeld het karten met elektrische voertuigen wel mogelijk moest zijn. Sinds 2016 is het rijden met elektrische voertuigen echter niet meer geluidzoneringsplichtig en is het instellen van een geluidszone voor deze activiteiten niet meer nodig.

4 Zie ook https://vng.nl/onderwerpenindex/ruimte-en-wonen/omgevingswet/publicaties/handreiking-bedrijven-en- milieuzonering
5 Toelichting bestemmingsplan blz 60.
6 Toelichting bestemmingsplan blz 35.

StiL geeft de natuur een stem 4

Nota bene 2.3.2

In de technische sessie die o.a. StiL had met ambtenaren is duidelijk geworden dat het mogelijk is in het bestemmingsplan het crossen, karten en racen door voertuigen met verbrandingsmotoren aan te merken als strijdig gebruik. Als dit expliciet in de regels wordt opgenomen kan overlast worden beperkt terwijl het gebruik van elektrische voertuigen wel wordt toegestaan.

Nota bene 2.3.3

StiL heeft het college vaak gevraagd om duidelijk te maken wat de plannen zijn voor de activiteiten in het gebied. Antwoorden kwamen niet. Organisch ontwikkelen, stap-voor-stap waren de toverwoorden. Op grond van de plannen die Van Eck had voor de invulling van vliegveld Hopsten in Duitsland bestaat de indruk dat de ondernemer plannen heeft voor de ontwikkeling van cross/race-activiteiten. In de folder die VTE in december 2017 heeft uitgebracht, toen o.a. te zien op Enschede Promotie, staan die voorgenomen activiteiten beschreven:

In volledige vrijheid en in een bosrijke omgeving, zonder beperkingen door geluids- en snelheidslimieten, zonder regels en verboden manoeuvres, kunnen legendary brands hier hun legendary auto’s op onvergetelijke wijze laten ervaren.

Ook uit het rapport Marktverkenning7, blijkt dit. Daarin staat dat de activiteiten op het circuit van Zandvoort en Assen en het Eurocircuit in Valkenswaard door de ondernemer als concurrerende activiteiten worden gezien. Wij verwachten dan ook dat ‘automotive’ activiteiten op het leisurepark steeds verder zullen worden uitgebouwd. De grote geluidszone vormt daarvoor geen beperking. Om ongewenste ontwikkelingen te voorkomen zullen er duidelijke randvoorwaarden moeten worden gesteld.

Nota bene 2.3.4

In de tijdlijn van gebeurtenissen: eerste contacten ADT en Van Eck in 2011, marktverkenning van ADT met een daaropvolgend ontwikkelingsplan in 2012, een intentieovereenkomst met Van Eck in 2013 en de levering aan Van Eck in 2014, lijkt het er op dat alles op de wensen en bestaande plannen van Van Eck is toegesneden.

Enerzijds heeft de wethouder ons telkenmale verzekerd dat activiteiten als crossen, karten en racen, niet zullen worden toegelaten. Anderzijds is blijkbaar door de gemeente in de contacten met Van Eck de indruk gewekt dat die activiteiten wél mogelijk zijn. Dat laatste klopt, zo werd ons in de eerder genoemde technische sessie bevestigd. Die activiteiten zijn immers niet in het bestemmingsplan als strijdig gebruik betiteld en dus niet uitgesloten.

Aanvankelijk waren ‘Automotive’ activiteiten alleen op de Strip gepland, dus het is consequent om automotive-activiteiten, alleen op de Strip als ondergeschikt onderdeel van een evenement, toe te staan en deze activiteiten in de regels ten minste voor Oostkamp (en de munitiebunkerstraat) aan te merken als strijdig gebruik.

7 Bijlagerapport 74 (blz 20), behorend bij de toelichting van het bestemmingsplan.
StiL geeft de natuur een stem 5

2.4 Dagelijks evenementen toegestaan

Op het terrein mogen dagelijks grote evenementen worden gehouden, binnen de geluidszone. Deze evenementen hebben als enige beperkende voorwaarden dat:
– er max. 500.000 bezoekers per jaar zijn toegestaan (exclusief de mega-evenementen?); – deze evenementen/activiteiten passen binnen de milieucategorie of daaraan gelijk te stellen;
– er gemiddeld per dag niet meer geluid wordt gemaakt dan de grote geluidszone toelaat; – de max. gevelbelasting op de dichtstbijzijnde woning 70 db(A) is;
– indirect geluid door wegverkeerlawaai op de dichtstbijzijnde woning max 65 db(A) is.

Nota bene 2.4.1

De grote geluidszone maakt dat de impact van de dagelijkse evenementen (mogelijk) veel groter is dan de 12 mega-evenementen, ook door het onvoorspelbare karakter. Als omwonende kun je met een ruim tevoren aangekondigd mega evenement nog rekening houden, niet met een regulier evenement. Voor de dagelijkse evenementen is geen eindtijd in het bestemmingsplan opgenomen, waardoor deze de hele nacht kunnen doorgaan. De geluidsbelasting van deze dagelijkse evenementen en de bijbehorende verkeersbewegingen kunnen zeer fors en hinderlijk zijn.

Nota bene 2.4.2

Gezien de omvang van deze grote geluidszone en de grote afstand tot die dichtstbijzijnde woning betekent het dat er dagelijks op het terrein zeer veel brongeluid geproduceerd kan en mag worden. Evenementen met een geluidsniveau aan de bron van 110-120 db(A) zijn op dagelijkse basis mogelijk.

Nota bene 2.4.3

Er zijn geen sluitingstijden of eindtijden vastgelegd voor de dagelijkse evenementen. Dat betekent dat er de hele nacht geluid en licht van bezoekers mogelijk is. Dat past niet pal naast een natuurgebied, waar je als bezoeker –om goede redenen- na zonsondergang niet meer wordt toegelaten.

Nota bene 2.4.4

Het “nieuwe natuurgebied” dat direct aansluitend aan het evenemententerrein ligt, is specifiek ingericht voor de veldleeuwerik. Dat betekent dat er veel kosten zijn gemaakt om het terrein zo aan te passen dat de veldleeuwerik daar kan broeden en jongen laten opgroeien. Een flink deel van dit terrein ligt straks binnen de geluidszone van zowel het industrieterrein aan de noordwestkant, als het evenemententerrein aan de zuidoostkant.

Nota bene 2.4.5

Activiteiten met muziek die onder bewind van het veel beperkendere PAB hebben plaats gevonden, hebben voor veel overlast gezorgd. Het instellen van een dB(C) maximum (bastonen) voor de reguliere activiteiten, helpt de overlast van evenementen met muziek te beperken.

StiL geeft de natuur een stem 6

2.5 Mega-evenementen toegestaan

Naast de reguliere evenementen (binnen de geluidszone) worden nog 12 incidentele evenementdagen vergund. Dit zijn evenementen van de “buitencategorie” (artikel 5.4f). Deze evenementen hoeven niet te voldoen aan de geluidszonering noch aan de voorgeschreven milieucategorie. Hierdoor kunnen grote muziekfestivals worden gehouden, zoals het Airforcefestival.

Voor deze evenementen geldt de geluidszone niet. De enige beperking is een geluidsmaximum van 70 dB(A) en een dB(C) max van 85 op de gevel van de dichtstbijzijnde woning. Het aantal bezoekers is niet gelimiteerd.

Nota bene 2.5.1

Alleen woningen zorgen in het bestemmingsplan dus voor een beperking van het geluid. Omdat het gebied wordt omgeven door natuurgebieden waarbij woningen ver weg staan is hierdoor het maken van heel veel lawaai mogelijk: hardcorefestival met 140 decibel bronniveau bij het podium.

Nota bene 2.5.2

Ook het broedseizoen van vogels wordt niet ontzien: slechts tussen 15 maart en 15 mei zijn geen mega-evenementen toegestaan. In het resterende deel van het broedseizoen (15 mei- 15 juli8) zijn 8 evenementendagen toegestaan. Twee derde van de mega-evenementen kan dus in het broedseizoen plaatsvinden. Dat is ongehoord.

Een nieuwe en onbewezen theorie ligt ten grondslag aan rapporten waarin gesteld wordt dat de wet natuurbescherming niet wordt overtreden en de vogels niet worden verstoord als de veldleeuwerik, (die zijn jongen groot brengt tot half september ) moet broeden en voeden onder een lawaaideken.

Nota bene 2.5.3

In de nota van uitgangspunten wordt nog gesproken over een maximum aantal bezoekers van 500.000 per jaar inclusief de mega-evenementen. In het huidige plan lijkt dat niet overgenomen. Niet duidelijk is nl. of art 5.4.f nu ook onder art 5.1.a.2 en daarmee onder art. 5.4.b valt.

3. DE GELUIDSZONE

3.1 Omvang van de geluidszone

Het evenemententerrein (50 hectare) krijgt een geluidszone in het kader van de Wet geluidshinder. Deze geluidszone staat aangegeven in het bestemmingsplan Midden.
De geluidszone ligt tot ver buiten het evenemententerrein. De reden die hiervoor wordt aangegeven (in de toelichting van het bestemmingsplan) is dat de gemeente de vestiging van grote lawaaimakers (dagelijks) wil toestaan.

8 Het broedseizoen van de veldleeuwerik kan lopen tot half september.
StiL geeft de natuur een stem 7

Het evenemententerrein is 50 hectare groot, de geluidszone krijgt een totale omvang van 180 hectare en ligt voor een heel groot deel (130 hectare) buiten het evenemententerrein (figuur 2).

figuur 2 Geluidscontour industrieterrein (rood)

De buitenrand van de geluidszone (de zonegrens) ligt op 250 tot 340 meter uit de rand van het evenemententerrein. Op de zonegrens geldt er een gemiddeld geluidniveau van 50dbA (etmaalwaarde) 9. Dat is een gemiddelde belasting. Daarbij kunnen zeer hoge zogenaamde piekbelastingen optreden.

Omdat de geluidszone ver buiten het evenemententerrein ligt kunnen er op het evenemententerrein en ook op de rand van het evenemententerrein, veel hogere geluidsniveaus worden gehaald. Ook betekent de geluidszone dat op plekken midden in de natuurgebieden een veel hogere geluidsbelasting is toegestaan. Door de geluidszone komt er een geluidsdeken over het plangebied te liggen. De MER commissie wees hier ook al op in de beoordeling van het plan.

Nota bene 3.1.1

De geluidszone die in het bestemmingsplan wordt beschreven is enorm. Deze zone past bij een industrieterrein voor grote lawaaimakers. De zone is bedoeld om reguliere activiteiten met grote lawaaimakers (dagelijks) mogelijk te maken.
De zone strekt ver over de Lonnekerberg en het nieuwe natuurgebied, en zal een zeer negatieve invloed hebben op de beleving en de natuurwaarden van het gebied. In het bestemmingsplan wordt niet gemotiveerd waarom deze grote geluidszone nodig is. Voor het

9 De geluidszone wordt begrensd door een geluidszontour met een gemiddelde etmaalwaarde van 50 db(A) voor de dagperiode (van 7.00-19.00 uur). Voor de avond en de nacht geldt 5 db(A) aftrek. Doordat er met een gemiddelde over een lange periode wordt gewerkt kunnen de piekbelastingen zeer fors zijn.

StiL geeft de natuur een stem 8

evenemententerrein het Rutbeek geldt niet zo’n grote geluidszone voor dagelijkse activiteiten!

Nota bene 3.1.2

Het reguliere gebruik van het evenemententerrein is NIET gebonden aan door de gemeente bepaalde tijden of dagen. Op bepaalde momenten (naar inzicht en willekeur van de exploitant) kunnen forse geluidspieken mogelijk zijn.
Verstoring van nacht- en zondagsrust bij omwonenden is dus een reële optie.

Recreëren in het gebied van zowel de Lonnekerberg als de voor 5.6 miljoen € aangelegde Nieuwe Natuur wordt onaantrekkelijk.

3.2 Berekening van de geluidszone

De geluidszone voor de reguliere (dagelijkse) situatie is tot stand gekomen met de volgende uitgangspunten:
Er wordt vanuit uitgegaan dat 43 hectare van het terrein (430.000 m2) tegelijkertijd in gebruik is, dat is gelijk aan 86% van het terrein. Van deze 43 hectare wordt iedere vierkante meter meegeteld in de geluidsbelasting. Er wordt hierbij gerekend met bedrijvigheid met het maximale geluidsniveau/m2 passend bij de milieu categorie. Er wordt bij de berekening van de geluidszone niet gekeken naar de toepassing van best beschikbare technieken, waaronder het treffen van maatregelen aan de bron.

Vanuit deze uitgangspunten komt men tot een cumulatieve geluidsbelasting met een grote geluidszone van 180 hectare (incl. VTE). De ondernemer mag deze geluidszone straks dagelijks naar eigen inzicht vullen met geluid.

Doordat de Lonnekerberg van nature een zeer stil gebied is, is de geluidsuitstraling naar de omliggende natuur vele malen groter (> 350 hectare). Het geluid zal op een afstand van 700 meter tot een kilometer nog goed hoorbaar zijn.

Nota bene 3.2.1.

De uitgangspunten gehanteerd voor de berekening zijn zeer discutabel. Normaal worden bij inwaartse zonering de gebieden met de meeste geluidsproductie centraal gepland, met daar omheen zones met een veel lagere geluidsproductie. Dit om de negatieve invloed van het terrein op de omgeving zoveel mogelijk te beperken.

In dit model rekent men juist met veel geluid aan de grens van het terrein, zonder enige geluidsbuffer naar de natuur (met uitzondering van een paar groenstroken). Dit is des te opmerkelijker nu te verwachten is dat juist activiteiten die veel geluid produceren in het centrum zullen plaats vinden. Daarnaast is een gebruikspercentage van 86% van het terrein (met voor dit hele gebied een maximale geluidsproductie) een zeer ongebruikelijk uitgangspunt. Ook ten aanzien van de geluidsproductie per vierkante meter wordt in het geluidsmodel gekeken naar het maximaal mogelijke. Niet wordt gekeken naar bronmaatregelen en/of overdrachtsmaatregelen.

Deze uitgangspunten zorgen in combinatie met de hoge milieucategorieën voor een gigantische geluidszone, met een forse uitstraling op de verre omgeving.
De grote geluidszone kan over het omliggende gebied worden gelegd omdat er weinig

StiL geeft de natuur een stem 9

woningen in de omgeving staan en alleen woningen wettelijk zijn beschermd. Er wordt geen rekening gehouden met de natuurwaarden.
De uitstraling is veel groter dan gebruikelijk bij een gezoneerd industrieterrein, omdat dat normaalgesproken in een stedelijk gebied ligt en eerder wordt beperkt door de aanwezigheid van woningen.

3.3 Munitiebunkercomplex

De oude Munitiebunkersstraat is een smalle strook die diep in de Lonnekerberg steekt. Het is een gebied met bos, gras en oude munitiebunkers met daarop bosbegroeiing en omgeven door hoge grondwallen. Het gebied kent veel natuurwaarden en behoorde oorspronkelijk ook tot de ecologische hoofdstructuur.

Op voorstel van het college aan de gemeenteraad dd 21 juni 2010 is ermee ingestemd het aangenomen amendement munitiebunkerstrip Lonnekerberg van december 2009, luidende ”de munitiebunkerstrip te handhaven als EHS en de munitiebunkers in te passen in de Lonnekerberg”, niet uit te voeren. In de toelichting bij het voorstel wordt gezegd “dat de huidige natuurwaarden ook gerespecteerd kunnen worden door in het toekomstige bestemmingsplan de munitiebunkerstrip te bestempelen tot leisure en innovatieve bedrijvigheid en tevens voldoende waarborgen te formuleren waarmee de huidige natuurwaarden kunnen worden gerespecteerd”.

In een technische sessie die o.a. StiL had met ambtenaren is aangegeven dat aan de toezegging van het college invulling is gegeven door het opnemen van de aanduiding “Waarde -Cultuurhistorie” en/of “Waarde-Ecologie”.

Opvallend is dat de oppervlakte bestaand bos in het gebied, ook het bos dat valt onder de bestemming “Waarde-Cultuurhistorie” volledig is meegeteld bij de berekening van de geluidszone. Om de geluidszone maximaal te kunnen benutten zal het bos op termijn moeten verdwijnen.

Nota bene 3.3.1

Het voorliggende bestemmingsplan met de mogelijk gemaakte activiteiten ontbeert de beloofde waarborgen voor het behoud van de landschappelijke- en natuurlijke waarden. De voorgestelde bestemmingplan wijzigingen voor dit deelgebied zullen de bijzondere kwaliteiten van dit voormalige EHS gebied op termijn aantasten:

• –  Op het terrein zijn activiteiten toegestaan in een hoge milieucategorie (4.1);
• –  Het terrein mag worden bebouwd, met gebouwen tot 12 meter hoog;
• –  Het terrein heeft veel randinvloeden en steekt diep in de Lonnekerberg;
• –  Vleermuisvriendelijke (amberkleurige) verlichting is niet verplicht gesteld;
• –  De oppervlakte bestaand bos in het gebied is volledig meegeteld (alle vierkante meters) bij de berekening van de geluidszone. Om de geluidszone maximaal te kunnen benutten zal het bos op termijn moeten verdwijnen.De enorme omvang van dit bestemmingsplan biedt kansen om gedifferentieerder naar dit essentiële gebied te kijken. De toegestane milieucategorie 4.1 is een veel te zware milieucategorie voor dit gebied. Een milieucategorie 2 of 3.1 voor het hele gebied, ligt meer in de lijn van de door het College gedane toezegging.

StiL geeft de natuur een stem 10

Ook dan blijven er voldoende mogelijkheden voor de ondernemer om dit stukje van zijn terrein te gebruiken voor evenementen.

4. BEDRIJVEN EN BEBOUWING

Nieuwe bedrijvigheid (vestigen van bedrijven) is niet uitgesloten: bepaald is (art. 5.1.a, onder 4) dat de gronden onder andere bestemd zijn voor “bedrijven die voor hun bedrijfsvoering zijn aangewezen op de bestaande voorzieningen, infrastructuur en/of gebouwen die aanwezig zijn ten tijde van de inwerkingtreding van het plan”. Het type bedrijven en de definitie van “aangewezen zijn op” wordt niet gegeven. De omschrijving is zo breed dat allerlei bedrijven hieronder kunnen vallen.

In de toelichting (pagina 79) is aangegeven dat de bestaande bebouwing, met een footprint van 39.000 m2, moet worden hergebruikt. In totaal mag netto 63.000 m2 van de oppervlakte van het terrein worden bebouwd. Dit betekent dat er ruimte is voor nieuwvestiging van bedrijven.

Nota bene 4.1

De toevoeging van 24.000 vierkante meter footprint bedrijfsruimte betekent ontwikkeling van ca. 5 hectare nieuw bedrijventerrein (regulier bebouwingspercentage bedrijventerreinen is 50%). In totaal gaat het om 63.000 vierkante meter footprint, dus 12,6 hectare bedrijventerrein: de gebouwen mogen immers gebruikt worden voor de vestiging van bedrijven die op de gebouwen zijn aangewezen. Er zijn geen bedrijven uitgesloten.
Rekening houdend met al aanwezige bebouwing biedt het bestemmingsplan extra bouwruimte voor 24.000 m2 nieuwbouw (footprint) van maximaal 20 meter hoog. Dat betekent een nieuwbouwmogelijkheid (toevoeging aan bestaand) van max.120.000 vierkante meter bruto vloeroppervlak, uitgaande van gebouwen van 5 verdiepingen. Alleen al deze nieuwbouwmogelijkheid vertegenwoordigt een waarde toename voor de eigenaar van ca. € 5 miljoen.

Nota bene 4.2

In het ontwerp bestemmingsplan was de volledige 50 hectare bestemd als “ bedrijventerrein- leisurepark”. Deze bestemming is nu vervangen door “Cultuur en ontspanning-Leisurepark”. Hierdoor lijkt het dat nieuwe bedrijven zich niet op het terrein kunnen vestigen, maar het bestemmingsplan biedt daar wel ruimte voor.

De gemeente Enschede heeft zich – volgend uit regionale afspraken – verplicht om talloze hectares industrieterrein af te boeken. Daar waren en zijn forse financiële consequenties aan verbonden. De bestemming “bedrijventerrein” past dan ook niet in de regionale afspraken om tot inkrimping te komen. Het was dus voorspelbaar dat deze bestemming verviel.

Echter de mogelijkheden voor bedrijfsvestiging (nieuwvestiging en uitbreiding) zijn in de regels van het bestemmingsplan in stand gebleven. De facto is ca. 12,6 hectare van het terrein aan te merken als regulier bedrijventerrein. Dat komt enerzijds door de vage omschrijving waaronder vestiging van nieuwe bedrijven op het terrein plaats kan vinden en

StiL geeft de natuur een stem 11

anderzijds door de ruime bouwmogelijkheden die niet specifiek gekoppeld zijn aan leisure- activiteiten.
Het is de vraag of dit niet alsnog in strijd is met de gemaakte regionale afspraken.

Nota Bene 4.3

Eventuele toekomstige uitbreiding met de bestemming bedrijventerrein zal, gezien de bestemming van het terrein en de aangegeven (vlakdekkende) milieucategorieën en de industriële geluidszonering, eenvoudig zijn te realiseren.

5. Natuur, Groen, Waarde cultuurhistorie en ecologie

5.1 Natuurgebied
Het aangewezen nieuwe natuurgebied krijgt de meeste aandacht in dit plan. Slechts bij het slopen (art 8.4.b en c) en niet bij het bouwen (art 8.2) is van belang of er sprake is van een onevenredige aantasting van de landschappelijke en natuurlijk waarden. Bijvoorbeeld reclame uitingen en verlichting mogen zonder afweging worden aangebracht.

5.2 Bestemming Groen

Deze bestemming ligt op een paar smalle groenstroken aan de rand van het evenemententerrein. Ook een bosrand langs de Grefteberghoekweg heeft deze bestemming.

In deze groenstroken mogen volgens het plan ook lichtmasten, reclameborden e.d. worden neergezet. Ook mogen deze stroken gebruikt worden voor wedstrijden, zoals een Buffalo Run.

Nota bene 5.2.1

Het plaatsen van lichtmasten, vlaggen en reclameborden op de groenstroken grenzend aan de Lonnekerberg zou moeten worden uitgesloten. Juist deze bufferzones zijn hard nodig als overgangszone naar het natuurgebied.

Het gebruik van de groenstroken voor wedstrijden met al dan niet gemotoriseerde voertuigen is vast niet de bedoeling. Dit gebruik is echter op dit moment niet uitgesloten en dus toegestaan. Door art 6.1.b aan te vullen met ‘zonder voertuigen’, is deze bedoeling geborgd.

5.3 Waarde-ecologie
De waarde ecologie is alleen toegekend aan een paar gebouwen op de Strip, Oostkamp en de Munitiebunkersstraat. Ook een stukje voor verkeer bestemd, de rotonde bij de Deventerpoort heeft die waarde gekregen. Het aanwezige bos op de Strip wordt niet beschermd.

Nota Bene 5.3.1

In de reactie op de zienswijzen waarin wij protesteren tegen het niet beschermen van natuur- en landschapswaarden zegt de gemeente dat het niet de intentie is om te beschermen, maar om te koesteren en dat ‘het koesteren van bos- en landschapselementen is gekoppeld

StiL geeft de natuur een stem 12

aan bouwactiviteiten’. Behalve het stukje ‘bestemd voor verkeer’ bij de ingang aan de Oude Deventerweg, hebben alleen gebouwen de waarde ecologie gekregen.
Op welk gedeelte art 11.5 dan van toepassing is, is onduidelijk. Bij de ingang van de Deventerpoort kunnen immers alleen nog lantaarnpalen worden gekapt.

Nota bene 5.3.2

Niet alleen de gebouwen, maar ook het bos en de camouflagebeplanting op de Strip zouden moeten worden ‘gekoesterd’, door beperkingen te stellen aan het doen van ingrepen.
Het is juist de combinatie van gebouwen en begroeiing, opgezet als camouflage voor die gebouwen, die dit gebied zijn unieke waarde geeft. Nu is dit waardevolle landschappelijke ensemble in het bestemmingsplan niet beschermd. Ook is de aanduiding ‘Cultuurhistorisch aandachtsgebied’ zoals opgenomen op de plankaart van het ontwerp-bestemmingsplan, komen te vervallen.

Verwezen wordt naar de beleidsregel Ruimtelijke Kwaliteit, maar deze beleidsregel kan door B&W eenvoudig worden aangepast, zonder dat goedkeuring nodig is van de gemeenteraad. Het bestemmingsplan staat zo’n aanpassing niet in de weg. De beleidsregel Ruimtelijke Kwaliteit beschermt daardoor de cultuurhistorische waarden en het aanwezige bos in het gebied van de Strip onvoldoende.

5.4 Amberkleurige verlichting

In de ecologische rapporten staat aangegeven dat uitsluitend amberkleurige verlichting niet schadelijk is voor de vleermuizen. Ondanks de aanwezigheid van vleermuizen in het gebied wordt er in dit plan niet voor gekozen het gebruik van amberkleurige verlichting als verplichting op te leggen, maar slechts als advies.

Nota bene 5.4.1

Het evenemententerrein ligt te midden van kwetsbare natuurgebieden met een grote biodiversiteit. Ook op het evenemententerrein zelf komen vleermuizen voor. Het advies is, mede gezien de grote lichtmasten die overal op het terrein worden neergezet, te vrijblijvend. Defensie maakte altijd al gebruik van amberkleurige verlichting. Ook op het terrein van de Technologybase wordt gebruik gemaakt van amberkleurige verlichting. Waarom dan niet op het evenemententerrein? Dit zou gewoon in het bestemmingsplan kunnen worden geregeld.

6. Samenvatting:

Het is 6000 bladzijden taaie materie. De tegenstrijdige uitspraken buitelen over elkaar heen. Geluidsberekeningen zorgen voor een grote geluidszone en maximale mogelijkheden voor de ondernemer. De omgeving wordt nauwelijks beschermd tegen het geluid doordat woningen relatief ver weg staan. De genoemde dB(A) getallen en opmerkingen ‘dat het straks wel mee zal vallen’ staan ver af van wat burgers beleven en zijn daardoor misleidend. Geheel nieuwe en niet wetenschappelijk bewezen theorieën liggen ten grondslag aan de geluidsbelastingkaarten in het bestemmingsplan. Ecologische memo’s die bij het bestemmingsplan zijn gevoegd, schrijven op ongenuanceerde wijze de natuurwaarden weg en worden vervolgens gebruikt om aan te tonen dat de natuur nergens last van heeft. Uit de Mer-rapportage blijkt echter het tegendeel.

StiL geeft de natuur een stem 13

Een goede ruimtelijke ordening betekent een goede afweging van belangen, dat is meer dan kijken naar de maximale mogelijkheden die de wetgever biedt. Hier wordt een goede afweging van belangen wordt gemist en juist die goede afweging is een verantwoordelijkheid van de gemeenteraad.

Een beslissing over dit bestemmingsplan bepaalt de toekomst van het gebied voor de komende 20 jaar.
Ten aanzien van de geluidszone wordt er in dit plan alleen gekeken naar geluidshinder op woningen. Ten aanzien van de bestaande ecologische waarden, wordt er in dit plan alleen gekeken of de Wet Natuurbescherming niet wordt overtreden. Ten aanzien van stikstofuitstoot wordt gekeken naar de maximaal mogelijke depositie. Het getuigt van een gebrek aan moraal als een overheid zich alleen laat leiden door de maximale mogelijkheden binnen de wet.

Zo geredeneerd is het verstoren van de natuur geen enkel probleem zolang dieren kunnen uitwijken naar andere gebieden. Alleen kijken naar de maximale mogelijkheden binnen de wet komt de biodiversiteit van het omliggende natuurgebied niet ten goede. Het gevolg ervan zal zijn dat de biodiversiteit in de natuurgebieden sterk zal gaan afnemen. Dat staat haaks op de bestemming van de natuurgebieden zelf, waar gesproken wordt over ‘bescherming en ontwikkeling van natuurwaarden’.

Een goede ruimtelijke ordening vraagt om een goede afweging van belangen, ook ten aanzien van natuur en recreatie. Dat is een verantwoordelijkheid die ligt bij de gemeenteraad!

Enschede,

4 maart 2018

StiL geeft de natuur een stem 14